กองบรรณาธิการ HonestDocs
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HonestDocs

ผื่นกุหลาบ (Pityriasis rosea)

เผยแพร่ครั้งแรก 11 ก.ค. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • ผื่นกุหลาบ เป็นโรคผิวหนังที่เกิดจากปฏิกิริยาภูมิคุ้มกันของร่างกายที่เกิดจากเชื้อไวรัส เป็นโรคที่พบได้บ่อยในฤดูฝน สามารถติดต่อกันได้ผ่านการไอ จาม การสัมผัสสารคัดหลั่ง
  • โรคผื่นกุหลาบมักเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน โดยผู้ป่วยจะมีผื่นขึ้นตามตัว โดยเฉพาะบริเวณลำตัว ท้อง ต้นแขน ต้นขา แต่จะไม่พบบริเวณหน้า ฝ่ามือ ฝ่าเท้า
  • มีโรคผิวหนังหลายชนิดที่มีอาการผื่นขึ้นคล้ายผื่นกุหลาบ ทำให้แพทย์ต้องวินิจฉัยโรคนี้ผ่านลักษณะผื่นที่ขึ้นอย่างละเอียด เช่น ผื่นโรคสะเก็ดเงิน ผื่นจากโรคกลาก
  • โดยปกติโรคผื่นกุหลาบจะสามารถรักษาโดยการทายาดูแลผิว แต่ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เพราะมักเป็นยาสเตียรอยด์ซึ่งทำให้เกิดข้างเคียงได้ง่าย หรืออาจมีการรักษาด้วยรังสี UV ร่วมด้วย
  • เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจปรึกษาแพทย์ผ่านวีดีโอคอล (Telemedical)

โรคผื่นกุหลาบ หรือที่ทางการแพทย์เรียกว่า “Pityriasis rosea” (rosea เป็นภาษาละติน แปลว่า กุหลาบ) โรคดังกล่าวเป็นโรคที่ค่อนข้างพบได้บ่อย สามารถเจอได้ในคนที่อยู่ในช่วงอายุตั้งแต่ 10-35 ปี มักเป็นในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายประมาณ 2 เท่า และพบมากในช่วงวัยรุ่น 

เชื่อว่า โรคผื่นกุหลาบเกิดจากปฏิกิริยาภูมิคุ้มกันของร่างกาย (Immunologic reaction) ต่อเชื้อไวรัส Human herpesvirus-7 (HHV-7) ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคมากที่สุด รองลงมา คือ ปฏิกิริยาภูมิคุ้มกันของร่างกายต่อเชื้อไวรัส Human herpesvirus-6 (HHV-6) 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

นอกจากนี้ยังมีรายงานถึงการพบความสัมพันธ์ของผื่นกุหลาบกับเชื้อไวรัส Human herpesvirus-8 (HHV-8) และไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธ์ A (H1N1 influenza A virus) แต่เป็นสาเหตุที่พบได้น้อยกว่าไวรัสที่กล่าวถึง 2 ตัวแรก

เนื่องจากโรคดังกล่าวมีความสัมพันธ์กับการติดเชื้อไวรัส จึงทำให้พบได้บ่อยในช่วงฤดูฝน และเป็นโรคไม่ติดต่อ แต่การติดเชื้อไวรัสสามารถติดต่อได้ผ่านทางการไอ จาม หรือแม้แต่สัมผัสสารคัดหลั่งที่มีเชื้อกับเยื่อเมือก (Mucosal tissue) ของร่างกาย เช่น ตา  

ผู้ป่วยที่ได้รับเชื้อไวรัสที่ได้กล่าวมาข้างต้นอาจไม่แสดงอาการผื่นกุหลาบทุกราย เนื่องจากการตอบสนองของภูมิคุ้มกันของแต่ละคนแตกต่างกัน ทำให้ปฏิกิริยาต่อการติดเชื้อไวรัสต่างกัน

ผื่นกุหลาบมีอาการ และลักษณะของผื่นอย่างไร?

โดยทั่วไป โรคผื่นกุหลาบจะเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน และสามารถหายเองได้ ผู้ป่วยมักมีอาการของการติดเชื้อไวรัสนำมาก่อนมีผื่น เช่น เป็นไข้ ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามตัว ปวดข้อ หรืออ่อนเพลีย นำมาก่อนมีผื่นเป็นสัปดาห์ หรือพบร่วมกับผื่น 

อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยบางรายอาจไม่มีอาการของการติดเชื้อไวรัสเลยก็ได้

ในช่วงแรกของโรค จะมี “ผื่นนำ” มักมีลักษณะเป็นผื่นราบเดี่ยวๆ รูปร่างรี สีแดงชมพู มีขุยสีขาวเด่นชัดบริเวณขอบผื่น ขอบผื่นยกขึ้นเล็กน้อย มักพบบริเวณลำตัว และสามารถขยายใหญ่ขึ้นได้จนมีขนาด 2-4 เซนติเมตร รวมถึงมีมากกว่า 1 ตำแหน่ง ทางการแพทย์เรียกผื่นดังกล่าวว่า “Herald patch” 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

หลังจากมีผื่นนำขึ้นไม่กี่วัน จะมีผื่นลักษณะคล้ายกันเกิดขึ้นจำนวนมาก แต่มีขนาดเล็กกว่า รูปร่างรี โดยแกนตามยาวของผื่นจะขนานไปตามเส้นผิวหนัง (Langer clevage line) 

ผื่นดังกล่าวมักอยู่บริเวณหลัง ลำตัว ท้อง ต้นแขน และต้นขา บริเวณหลังอาจเห็นผื่นเรียงตัวคล้ายรูปแบบของต้นคริสมาสต์ (Christmas tree pattern) โดยส่วนมากจะไม่พบผื่นบริเวณหน้า ฝ่ามือ หรือฝ่าเท้า ผื่นที่เกิดขึ้นอาจมีอาการคันร่วมด้วยได้

ตามที่ได้กล่าวในข้างต้นว่า ผื่นกุหลาบมักหายที่ประมาณ 2-3 เดือน แม้ไม่ได้รับการรักษาใดๆ หากเกินจากระยะเวลาดังกล่าว อาจมีความจำเป็นต้องตรวจเพิ่มเติม เช่น การตัดชิ้นเนื้อผิวหนังเพื่อดูรายละเอียดภายใต้กล้องจุลทรรศน์ เพื่อการวินิจฉัยที่ถูกต้องแม่นยำมากยิ่งขึ้น 

การวินิจฉัยโรคผื่นกุหลาบ

โรคผื่นกุหลาบสามารถวินิจฉัยได้จากลักษณะของผื่น การเรียงตัว และการกระจายตัวของผื่น การดำเนินของโรค และประวัติของผู้ป่วยที่เกี่ยวข้อง อย่างไรก็ตาม ยังมีโรคทางผิวหนังอีกหลายโรคที่อาจแสดงอาการผื่นคล้ายโรคผื่นกุหลาบ เช่น 

  • ผื่นในการติดเชื้อซิฟิลิสระยะที่สอง (Secondary syphilis) ซึ่งอาจต้องได้รับการยืนยันทางการตรวจอิมมูโนวิทยา ซึ่งเป็นเทคนิคการตรวจหาภูมิคุ้มกันที่ถูกสร้างขึ้นภายหลังการติดเชื้อซิฟิลิส ต่อตัวเชื้อซิฟิลิส (Serology) เพิ่มเติม
  • ผื่นแพ้ยา (Drug eruption) สามารถมีลักษณะผื่นคล้ายผื่นกุหลาบได้ ประวัติชนิดของยาที่ใช้ และระยะเวลาในการได้รับยา สามารถช่วยให้แพทย์ให้การวินิจฉัยได้อย่างถูกต้องเหมาะสมมากยิ่งขึ้น
  • ผื่นจากเชื้อกลาก (Tinea corporis) ลักษณะของผื่นจากเชื้อกลากคล้ายคลึงกับผื่นนำของผื่นกุหลาบในช่วงแรก การขูดเชื้อเพื่อย้อมสีพิเศษทางห้องปฏิบัติการเพื่อดูสายเชื้อรา สามารถใช้ในการยืนยันการวินิจฉัยได้
  • ผื่นสะเก็ดเงิน (Psoriasis) ผื่นสะเก็ดเงินบางชนิด เช่น ชนิดผื่นขนาดเล็ก (Guttate psoriasis) อาจมีลักษณะคล้ายคลึงกับผื่นกุหลาบได้ อาจมีความจำเป็นต้องตัดชิ้นเนื้อผิวหนังเพื่อดูรายละเอียดด้วยกล้องจุลทรรศน์เพิ่มเติมในการวินิจฉัยโรค

การดูแลรักษาผื่นกุหลาบ

ผื่นกุหลาบสามารถหายได้เองในเวลา 2-3 เดือน การดูแลรักษาผิวอย่างถูกวิธี การใช้สารให้ความชุ่มชื้นแก่ผิวที่เหมาะสม สามารถช่วยลดอาการคันได้ 

หากมีอาการคันมาก อาจใช้ยาทาสเตียรอยด์ แต่ควรอยู่ในความดูแลของแพทย์ เนื่องจากเกิดผลข้างเคียงจากยาได้ง่าย ในผู้ป่วยที่มีอาการของผื่นรุนแรง สามารถใช้การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะบางชนิด หรือการรักษาด้วยแสงอัลตราไวโอเลตบี (UVB phototherapy) ร่วมด้วยได้ 

อย่างไรก็ตาม มีรายงานทางการแพทย์พบว่าการเป็นโรคผื่นกุหลาบระหว่างตั้งครรภ์สัมพันธ์กับการแท้งบุตร โดยเฉพาะในช่วง 15 สัปดาห์แรกของการตั้งครรภ์

ถึงแม้โรคผื่นกุหลาบจะสามารถหายเองได้ใน 2-3 เดือน หากยังคงพบผื่นหลังจากนี้อาจจำเป็นต้องตรวจเพิ่มเติมทางห้องปฏิบัติการ ในผู้ป่วยที่เป็นโรคผื่นกุหลาบขณะตั้งครรภ์อาจสัมพันธ์กับการแท้งบุตรได้

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจปรึกษาแพทย์ผ่านวีดีโอคอล (Telemedical) จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


13 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Pityriasis Rosea (for Parents). Nemours KidsHealth. (Available via: https://kidshealth.org/en/parents/pityriasis-rosea.html)
Pityriasis Rosea. American Osteopathic College of Dermatology (AOCD). (Available via: https://www.aocd.org/page/PityriasisRosea)
Pityriasis Rosea. NORD (National Organization for Rare Disorders). (Available via: https://rarediseases.org/rare-diseases/pityriasis-rosea/)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

ดูคำถามและคำตอบอื่นๆ ที่เกี่ยวกับอาการนี้
ขอทราบวิธีรักษาผื่นกุหลาบครับ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
สวัสดีครับคุณหมอ พอดีแฟนผมเป็นผื่นคันตามตัว ไปหาหมอให้ยามากินและทาก็ไม่หาย อยากทราบว่ามีโอกาสเป็นผื่นกุหลาบไหมครับแบบนี้ หรือว่าแพ้อะไร ต้องทำไงต่อ แฟนเครียดมากครับ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
แฟนเป็นผื่นกุหลาบมา2เดือนแบ้วถ้าไปหาหมอเสียค่าใช้จ่ายเท่าไหร่ค่ะ ต้องรักษายังไงค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)