กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

การตั้งครรภ์จะมีโอกาสเกิดมากขึ้นหลังจากการตรวจโพรงมดลูกและปีกมดลูกทางรังสีวิทยา (HSG) หรือไม่?

การฉีดล้างในท่อนำไข่อาจเพิ่มโอกาสการปฏิสนธิได้จริงหรือ
เผยแพร่ครั้งแรก 26 ม.ค. 2017 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 2 นาที
การตั้งครรภ์จะมีโอกาสเกิดมากขึ้นหลังจากการตรวจโพรงมดลูกและปีกมดลูกทางรังสีวิทยา (HSG) หรือไม่?

จากกลุ่มชุมชนออนไลน์เกี่ยวกับการเจริญพันธุ์ คุณจะพบผู้หญิงบางคนที่อ้างว่าตั้งครรภ์หลังจากตรวจ HSG ได้หนึ่งถึงสองเดือน แพทย์อาจแจ้งคุณว่าคุณอาจมีโอกาสตั้งครรภ์มากขึ้นหลังจากการตรวจนี้

การตรวจโพรงมดลูกและปีกมดลูกทางรังสีวิทยา (HSG หรือ hysterosalpingogram) เป็นการตรวจพิเศษทางรังสีวิทยาเกี่ยวข้องกับการฉีดสารทึบรังสีที่มีไอโอดีนเป็นส่วนประกอบเข้าทางปากมดลูกเข้าสู่โพรงมดลูกและท่อนำไข่ทั้งสองข้างก่อนจะถ่ายภาพเอ็กซเรย์ การตรวจนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อดูรูปร่างโดยทั่วไปของมดลูกและดูว่าท่อนำไข่ทั้งสองข้างไม่ตีบตัน

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

ดังนั้น คุณมีโอกาสที่จะตั้งครรภ์มากขึ้นหลังจากการตรวจ HSG หรือไม่? ใช่ เป็นไปได้ แล้วแต่กรณี มีการศึกษาพอควรที่พบอัตราการตั้งครรภ์ที่เพิ่มขึ้นหลังการตรวจนี้ แต่ทั้งนี้การกระตุ้นให้เกิดการตั้งครรภ์ก็ขึ้นกับสารทึบรังสีที่ใช้ในการตรวจ และสาเหตุที่ทำให้มีบุตรยากด้วย

สารทึบรังสีเป็นแบบละลายน้ำหรือน้ำมัน?

การตรวจโพรงมดลูกและปีกมดลูกทางรังสีวิทยาอาจทำได้ด้วยสารทึบรังสีทั้งแบบละลายน้ำและน้ำมัน (นี่คือ "สี" ที่ทำให้เห็นรูปร่างของมดลูกและท่อนำไข่ในภาพเอ็กซเรย์) สารทึบรังสียังช่วยในแง่ของการฉีดท่อนำไข่ ซึ่งก็เหมือนกับการทำการตรวจโดยไม่ได้ถ่ายภาพเอ็กซเรย์ ในขณะที่ตัวสารทึบรังสีเองอาจไม่ได้แตกต่างกันในแง่ของการตรวจ แต่กลับเป็นประเด็นในแง่ของการกระตุ้นให้เกิดการตั้งครรภ์ การศึกษาหลายชิ้นเปรียบเทียบอัตราการตั้งครรภ์หลังจาก

  • การฉีดท่อนำไข่ด้วยสารทึบรังสีแบบละลายน้ำ
  • การฉีดท่อนำไข่ด้วยสารทึบรังสีแบบละลายน้ำมัน
  • การฉีดท่อนำไข่ด้วยสารทึบรังสีทั้งแบบละลายน้ำและน้ำมัน

การศึกษาเหล่านี้พบว่า

  • อัตราการตั้งครรภ์ไม่เพิ่มขึ้นเมื่อใช้สารทึบรังสีแบบละลายน้ำหรือการใช้ทั้งสารทึบรังสีแบบละลายน้ำและน้ำมัน
  • อัตราการตั้งครรภ์เพิ่มขึ้นเมื่อใช้สารทึบรังสีแบบละลายน้ำมันเทียบกับเมื่อไม่ได้ทำการหัตถการใดๆ เลย

ดังนั้น หากคุณหวังว่าจะได้รับการกระตุ้นให้ตั้งครรภ์ สารทึบรังสีชนิดละลายน้ำมันก็เป็นตัวเลือกที่ดีที่สุด (คุณสามารถถามแพทย์ถึงสิ่งที่พวกเขาวางแผนจะใช้ได้)

อัตราการตั้งครรภ์เพิ่มมากแค่ไหน? หากไม่พึ่งหัตถการใดๆ เลย คู่สามีภรรยาที่ไม่มีปัญหามีบุตรยากใดๆ จะมีโอกาสการตั้งครรภ์ได้ 17% ในแต่ละเดือน แต่เมื่อคู่สามีภรรยาเหล่านี้ได้ฉีดดูท่อนำไข่ด้วยสารทึบรังสีที่ละลายน้ำมัน โอกาสเกิดการตั้งครรภ์ก็เพิ่มไปเป็น 29-55% การเพิ่มขึ้นนี้จะคงอยู่ถึงสามเดือนหลังการตรวจ

ทำไมโอกาสการตั้งครรภ์จึงเพิ่มขึ้น?

ไม่มีใครเข้าใจชัดเจนโดยมีหลายทฤษฎี ดังนี้

  • ทฤษฎีหนึ่ง คือ สีจะชะล้างท่อนำไข่กำจัดสิ่งที่ขวางอยู่เล็กๆ น้อยๆ ในผู้หญิงบางคนได้ ถ้าเป็นกรณีนี้ ผลการตรวจจะแสดงให้เห็นถึงท่อนำไข่ทั้งสองข้างที่ไม่ตัน แต่สารทึบรังสีอาจหยุดไปบางช่วงก่อนจะไปต่อได้ ซึ่งอาจเป็นสารทึบรึงสีที่ทะลุผ่านพังผืดบางๆ ไปได้ (หากเป็นการอุดกั้นมากๆ การตรวจก็ไม่สามารถจะทะลุทะลวงท่อนำไข่ให้เปิดได้)
  • อีกความเป็นไปได้ คือ สารทึบรังสีช่วยเร่งเยื่อบุโพรงมดลูกให้ตัวอ่อนฝังตัวได้ง่ายขึ้น ซึ่งอาจเป็นผลจากฤทธิ์ต้านการอักเสบ
  • อีกทฤษฎีหนึ่ง คือ สารทึบรังสีส่งผลกระทบต่อบริเวณรอบๆ รังไข่ เร่งให้เกิดการตกไข่
  • อีกทฤษฎีหนึ่ง คือ การใส่สายสวนเข้าไปที่ปากมดลูกช่วยเพิ่มอัตราการตั้งครรภ์ในหญิงบางคน โดยการทำหัตถการดังกล่าวเพื่อการรักษา เรียกว่า endometrial scratching การฉีดท่อนำไข่ดูจะได้ผลมากกว่าในผู้ที่มีบุตรยากโดยไม่มีสาเหตุที่อธิบายได้ หรือในผู้ที่อาจจะมีปัญหาจากระบบภูมิคุ้มกัน หรือคนที่มีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ในระยะต้น

อย่างไรก็ตาม เป็นเรื่องสำคัญที่ต้องทราบไว้ว่า การเพิ่มขึ้นของอัตราการตั้งครรภ์หลังการตรวจก็ไม่ได้ดีขนาดนั้น แพทย์จะสั่งตรวจโพรงมดลูกและปีกมดลูกทางรังสีวิทยาเพื่อการวินิจฉัย โดยการตรวจนี้แทบจะไม่ได้ใช้ในแง่ของการรักษาเลย


2 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
ncbi.nlm.nih.gov, Pregnancy is likely after radiology and uterus examination. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3835597/)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป
อะไรคือสัญญาณการฉีกขาดในภาวะตั้งครรภ์นอกมดลูก?
อะไรคือสัญญาณการฉีกขาดในภาวะตั้งครรภ์นอกมดลูก?

เรียนรู้สัญญาณการตั้งครรภ์นอกมดลูกก่อนที่มันจะฉีกขาด

อ่านเพิ่ม
ทำความเข้าใจกับภาวะตั้งครรภ์ที่ไข่ที่ปฏิสนธิไม่ฝังตัว (Chemical Pregnancy) ใช่หรือไม่ใช่?
ทำความเข้าใจกับภาวะตั้งครรภ์ที่ไข่ที่ปฏิสนธิไม่ฝังตัว (Chemical Pregnancy) ใช่หรือไม่ใช่?

การตั้งครรภ์ที่เร็วเกินไปที่จะยืนยันด้วยวิธีการทางชีวเคมี

อ่านเพิ่ม